بخشی از جلسه‌ی گفتمان اندیشکده‌ی جهانی فران ایران _ نگاهی به غزل مینیمال ایران _ آوین کلهر_ مسؤل اندیشکده:
پرسش:"غزل ايرانی كه حاصل نگاه تغزل آميز شرقی ما ايرانيان به شعر است دارای سبك های مختلف و متنوعی است مانند غزل عراقی ، غزل وقوع ، غزل هندی ، غزل بازگشت ، غزل مشروط و غزل نو. چرا از مكتب خراسانی كه سرآغاز مكاتب ايرانی است نامی برده نمي شود ؟"
پاسخ:"مكتب خراسانی كه آن را "مكتب تركستانی" هم مي گويند از ابتدای شعر فارسی، یعنی اوايل قرن چهارم تا اواسط قرن ششم ادامه داشت. از آن جا كه قالب های برتر اين مكتب، قصيده و مثنوی است هرجا صحبت از غزل می شود به نام مكتب عراقی برمی خوریم چرا که خود آغازگر غزل در ادبیات فارسی است."
پرسش:"در مكتب عراقی به واژه های عربی بسياری بر می خوريم. ريشه ی آن ها كجاست؟"
پاسخ:"زمينه ی پيدايش مكتب عراقی را مي توان روی كار آمدن سلجوقيان در خراسان دانست. سلجوقيان مدارس مختلفی تأسيس كردند كه در اين مدارس تفسير، منطق، حكمت و ادب تازی تدريس می شد که شاعران و ادیبان نيز با آن آشنا شدند مانند انوری، خاقانی و نظامی گنجوی. به همين دليل در مكتب عراقی واژه های عربی رو به افزایش گذاشت. قالب غزل بیشتر از قصيده به كار رفت. سادگی، رواني و استحكام مكتب خراسانی جای خود را به لطافت و تشبيهات بی شمار و كنايه های زيبا داد. در غزل های اين مكتب، تلميحات فراوان، تضمين و اشاره به آيات، ايهام و صنايع بديعی بیشترشد. در اين مكتب، مضمون های اخلاق - تربيتی جای مدایح اغراق آميز را گرفت. فارس مركز غزل سرايی عراقی شد و مولانا ، سعدی و حافظ هريك به شيوه ی خاص خود اين مكتب را به اوج رساندند."
پرسش:"وحشی بافقی كه تواناترين شاعر وقوعی است در شعرهايش آن چنان با زبانی ساده و به دور از آشنايی زدايی صحبت كرده كه انگار دارد حرفهای روزمره اش را می زند، اين نشانه ی ضعف شعر او است؟"
پاسخ:"نه، به هيچ وجه. نام " وقوعی " كه اين شاعران برخود نهادند اشاره به اين دارد كه آن ها در شعرشان برخلاف شعرای عراقی -مكتب پيش از آنها- زمينی و واقعی هستند. شاعر وقوعی، يعني شاعری كه بيانگر واقعيت احوال خود باشد. شاعران وقوعی هيچ گاه به طور آگاهانه در شعرهای خود از صنايع شعری استفاده نمي كردند بلکه فقط می خواستند كه هر چه صميمی تر و راست تر حرفشان را بیان کنند. وقوعيون مطلقاً به واقعيت های بيرونی، جز به واقعيت عشق و عاشقی و بازتاب آن در دل انسان توجه نداشتند. بيان و توصيف حالات شديد عاطفی -نسبت به معشوق مذكر- تمام هدف آن ها بود. ترجیع بندهای مشهور وحشی بافقی و مثنوی های او خصوصاً "فرهاد و شيرين" بيانگر همين است
بخشی از جلسه ی گفتمان اندیشکده‌ی جهانی فران ایران» و پاسخ های اوین کلهر - مسئول اندیشکده:
موضوع جلسه : ادبیات کلمه گرا و مکتب نقد آن»
–نگاه مکتب نقد کلمه گرا به تئوری های ادبی جهان از آغاز تا مکاتب پست مدرنیستی چگونه است؟
-ادبیات کلمه گرا طی فرایند نقدی که بر مکاتب ادبی پیش از خود و حتی شریعت های ادبی که در آینده بعد از مکتب ادبی اصالت کلمه خواهند آمد دارد تمام تئوری های ادبی جهان را در دو دسته ی اساسی جای می دهد:
۱- تئوری های کاهشی- افزایشی
۲- تئوری های آمیزشی
–از نگاه مکتب نقد کلمه گرا سبک ها و مکاتب ادبی پیشین در کدام دسته جای می گیرند ؟
-بر اساس طبقه بندی فوق آن ها در نخستین گروه جای می گیرند . به وضوح مشخص است که در مکاتب ادبی آغازین مانند کلاسیسیسم، رومانتیسم، تئوری کاهشی- افزایشی به صورت ناخودآگاه شکل گرفته است یعنی با وجود آن هنوز مکاتبی همانند رئالیسم، سوررئالیسم، سمبولیسم و فوتوریسم به وجود نیامده بودند اما به گونه ای ناخودآگاه این پتانسیل های کشف نشده در بیانیه های متون این ژانرها کاهش یافته بودند مثلاً رومانتیسم بُعد خرد گرایی مکتب پیش از خود -کلاسیسیسم- را کاهش و بعد احساس و تخلیل را افزایش داد و بعدها با ظهور مکتب رئالیسم، رئالیست ها بُعد تخیل و احساس مکتب پیشین –رومانتیسم- را کاهش و بُعد رئال و واقعی بودن خود را افزایش دادند و این سیر تز-آنتی تز وار هم چنان ادامه داشت به طوری که سمبولیست ها باعث افزایش و به فعلیت درآوردن بُعد نمادگرایی درکلمه وکاهش بُعد واقع گرایی مکتب پیشین- رئالیسم- شده و توانستند جنبشی نو را به وجود آورند. هم چنین ناتورالیست ها واقع گرایی را کاهش و طبیعت گرایی را افزایش دادند و مکتب بعدی ( پارناس) طبیعت گرایی و محتواگرایی ناتورالیست ها را کاهش و بُعد زیبا گرایی خود را افزایش دادند.
بخشی از جلسه ی اندیشکده جهانی جنبش فرافمینیسم و پاسخ های آوین کلهر - مسئول اندیشکده:
موضوع جلسه: پیش درآمدی بر غزل کلمه گرا در مکتب ادبی اصالت کلمه»
– شعر و داستان چگونه قدم به عرصه ی وجود نهادند ؟
– کلمه به عنوان بزرگ ترین کشف انسان ، در ابتدا خود را در ساده ترین اشکال نمایان ساخت اما با گذر زمان و به تدریج از سرچشمه ی کلمه ، دو طریقت ادبی نشأت یافت که یکی شعر نام گرفت و دیگری داستان .
– یعنی شعر و داستان ، دو ماهیت از وجود بی پایان کلمه هستند ؟
– بله البته . اما با گذشت زمان شعر و داستان برای خود مرزهایی تعیین و حریم و سرزمین خود را از یکدیگر جدا کردند تا جایی که هر یک صرفاً با اصالت دادن به خود به تحقیر آن دیگری پرداختند این گونه بود که شعر و داستان از حالت طریقتی درآمده و تبدیل به دو ابر شریعت شدند و این امر آغاز عصر شریعت گرایی – مطلق گرایی- در ادبیات شد .
– از آن جا که مکتب ادبی اصالت کلمه دارای دو ژانر همسو یعنی فراشعر و فراداستان است می توان آثاری را که در ژانرهای شعر روایی و داستان شاعرانه نوشته شده در ژانر فراشعر جای داد ؟
– خیر . زیرا آن ها متونی شریعت مدار هستند مثلاً در شعر روایی، محور اصلی شعر است و روایت در خدمت آن می باشد . در داستان شاعرانه نیز همین قصه به شکلی دیگر تکرار می شود یعنی محور، الهه ی داستان است و شعر برده ای در خدمت آن .
– چگونه می توان به یک متن فراشعر رسید ؟
– فراشعر طریقی است ادبی با سه هدف محوری :
الف ) فراروی دانشورانه از شریعت درونی شده ی ادبی خویش در شعر به سوی دیگر شریعت های ادبی در این ژانر، چه بالفعل و چه بالقوه .
ب ) فراروی از جنسیت درونی شده ی شعر به سوی دیگر ژانرهایی که می توانند در هنری تر کردن متن ما مؤثر باشند، به ویژه جنسیت داستان ( با تمام ژانرهای زیر مجموعه ی آن )
ج ) فراروی از تمام پتانسیل های ادبی بالفعل با عنایت به قدرت قلمی و ذوق فردی با فراروی از ژانرهای گوناگون ادبی با هدف کشف فضاهای بالقوه ی ادبی .
– اگر شریعت ادبی شخصی مثلاً رئالیسم باشد در مرحله ی اول با توجه به مؤلفه ی اول فراشعر چگونه می تواند به ژانر فراشعر برسد ؟
– باید ابتدا از شریعت درونی شده ی خود یعنی رئالیسم به سمت دیگر شریعت های ادبی مثل سوررئالیسم ، اگزیستانسیالیسم ، فوتوریسم و دیگر پتانسیل های بالقوه و نامکشوف کلمه حرکت کند و در دومین مؤلفه باید از جنسیت درونی شده ی شعر به سوی دیگر ژانرهایی که می توانند در هنری تر کردن متن ما مؤثر باشند به ویژه جنسیت داستان ( با تمام ژانرهای زیر مجموعه ی آن ) فراروی کند .
جلسه‌ی گفتمان اندیشکده‌ی جهانی فران ایران و پاسخ‌های آوین کلهر مسؤل اندیشکده:
موضوع جلسه: موسیقی کلمات در مکتب اصالت کلمه»
– تاریخچه ی موسیقی ، خصوصاً موسیقی کلمه به چه زمانی برمی گردد ؟
– از زمانی که بشر توانست وزن را از صداهای منظم و گوناگون طبیعت به دست آورد موسیقی را به وجود آورد زیرا جهان پُر از اصوات است و تشخیص موزون از غیر موزون در طبیعت بشر است و مسلم است که هر چیز موزونی مطابق طبع انسان است مثل آواز ،رقص ، شعر که هر سه موزون هستند .
– انسان قبل از آنکه کلمه را آموخته باشد کم و بیش با موسیقی کلمه آشنا بود زیرا آواهایی که از حنجره اش بر می آمد نخستین گام در راه پیدایش موسیقی بود این طور نیست ؟
– بله البته . همان طور که لئو پلددوفن معتقد است که ریشه ی موسیقی به عهد کهن ارتباط دارد موسیقی صوتی با سخن به وجود آمده است و در واقع همان روزی که انسان توانست برای نخستین بار خوشی ها و رنج های خود را با صدا نمایش دهد مبدأ موسیقی بود .
– از دیدگاه مکتب ادبی اصالت کلمه موسیقی جزء عرض کلمه است ؟
– نه به هیچ وجه . از دیدگاه مکتب ما موسیقی جزء جوهره ی کلمه است . که در تاریخ ادبیات به گونه ای کاملاً قراردادی آن را متعلق به الهه ی شعر دانسته اند امّا ما نه اصالت را به الهه های کذایی شعر و داستان بلکه به خود کلمه می دهیم که سرچشمه و سرمنشأ و مادر شعر و داستان و دیگر ژانرهای دنیای ادبیات است . پس هیچ گاه نمی توانیم از وجود بی پایان کلمه چیزی را حذف کنیم حتا موسیقی که از هنری ترین پتانسیل های کلمه است .
به نام آفریدگار انسان و کلمه»
آوین کلهر هستم متولد مردادماه ۱۳۶۴، ساکن شهرستان اسلام‌آباد غرب، معلم، کارشناس زیست‌شناسی، دبیر مؤسسه‌ی قلم سبز مرصاد، دبیر اندیشکده‌ی جهانی فران ایران، مدیر حلقه‌ی مطالعات ن فرافمینیست در اندیشکده‌ی کلمه‌گرایان ایران ، مدیرمسئول ماهنامه‌ی کلمه، مدیر مسؤل ماهنامه‌ی فران ایران
زنی هستم از دودمان کلهر _بزرگ‌ترین ایل کردزبان جهان و دومین ایل بزرگ ایران‌زمین. در سال ۱۳۸۴ بعد از آشنایی با جناب استاد آرش آذرپیک و مکتب اصالت کلمه و همچنین آشنایی با دکترین جنس سوم در این مکتب، از طرف استاد آذرپیک به سمت مدیریت حلقه‌ی مطالعات ن فرافمینیست در اندیشکده‌ی کلمه‌گرایان ایران منصوب شدم و از همان سال تا کنون تنها دغدغه‌ام آگاهی دادن به ن و مردان سرزمینم بوده است؛ چرا که تنها راه برون‌رفت از بحران انحطاطی_افراطی فمینیسم و ماکیسم (مردسالاری) را جنس سوم می‌دانم که بدون انکار نگی و مردانگی، انسانیت متعالی و بدون قید و شرط را محور قرار داده و نگاهی فرانه و فرامردانه به فردیت و اجتماع انسانی دارد. در این راستا نیز کتابی با عنوان جنس سوم» زیر چاپ دارم که به زودی روانه‌ی بازار کتاب خواهد شد. همچنین مدیرمسئول ماهنامه‌ی کلمه به عنوان نشریه‌ی رسمی مکتب عریانیسم هستم که این ماهنامه‌ی وزین رویکردی کاملاً علمی و آکادمیک دارد و تاکنون ۱۴ شماره از آن منتشر شده که هر شمارهاش نزدیک به ۳۰۰ صفحه است و پی‌دی‌اف این ماهنامه‌ها برای آشنایی محققان، منتقدان و علاقه‌مندان به این نظام فلسفی_ادبی در سایت مکتب اصالت کلمه مندرج بوده و در آنها علاوه بر تشریح مبانی مکتب، بیش از صد چهره‌ی فعال در این جنبش جهانی در سطح کشور با نمونه‌ی آثار معرفی شده‌اند.
از مقالات منتشر شده‌ی این قلم در مطبوعات محلی و سراسری می‌توان به این نمونه‌ها اشاره کرد:
۱) نیم‌نگاهی به غزل مینیمال ایران، ۱۳۹۲
۲) گفتاری در موسیقی کلمات در مکتب اصالت کلمه، ۱۳۹۲
۳) پیش‌درآمدی بر غزل کلمه‌گرا، ۱۳۹۳
۴)فلسفه‌ی واژانه از نگاه مکاتب فلسفی وجودگرا _برگزیده‌ی نخستین همایش علمی مقاله‌نویسی در غرب کشور_ زیر نظر اداره‌ی فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۹۶
۵) بررسی روایت از آغاز تا غزل مینیمال، ۱۳۹۷
درباره این سایت